Na pytanie: jak napisać recenzję książki, odpowiedź będzie prosta. Trzeba mieć przede wszystkim lekkie pióro i bardzo bogatą wyobraźnię. I na tym można by zakończyć ten artykuł… To był oczywiście zamierzony żart. Ten temat wymaga bowiem dalszego, długiego i wyczerpującego rozwinięcia.
Jak napisać recenzję książki?
Pisania recenzji uczą nas panie polonistki już w szkole podstawowej, a jeszcze większy nacisk jest na to kładziony w liceum. Są też różne blogi, na których krok po kroku podany jest przepis, co w takim tekście zawrzeć, czego unikać itd. Oczywiście ktoś powie, że najlepiej opowiadać i nagrywać vlogi, a nie tworzyć teksty. Faktycznie ta forma jest bardzo popularna, szczególnie w serwisie YouTube.com (patrz. Okoń w Sieci itp.). Ale niniejszy artykuł dotyczy recenzji „na papierze”, w notatniku. Jak więc przystąpić do pracy polegającej na napisaniu takiej dłuższej opinii?
Po pierwsze należy pamiętać, że z książkami jest jednak nieco inaczej niż z filmami. Prościej. Nie wymagana jest bowiem wiedza z zakresu elementów technologii, oświetlenia, planów, kadrów, zdjęć, gry aktorskiej, reżyserii. Wystarczy przeczytać w swoim życiu dużo powieści i publikacji historycznych, nie ograniczając się jedynie do dzieł ulubionych autorów. Miłość do książek – to też ważna kwestia. Trzeba je kochać całym sercem. Oczywiście, najgorzej jest zacząć. Ale kiedy już się odważymy, mając wenę i minimalną ilość talentu, i wreszcie stworzymy pierwszy tekst, to nie chowajmy go do przysłowiowej szuflady. Pochwalmy się nim, nawet jeśli zawiera pewne błędy stylistyczne czy ma kilka literówek. Nie obawiajmy się hejterów i tzw. gramatycznych nazistów. Nic strasznego się nie stanie, jeśli zgubimy literkę czy parę przecinków.
Nieco gorzej natomiast, gdy popełnimy błąd ortograficzny. Zwracajmy więc uwagę na konstruktywną krytykę. Wszak sami dążymy do tego, aby być coraz lepszymi krytykami literackimi. Spokojnie. Aby napisać ciekawą, barwną i szalenie wciągającą potencjalnego czytelnika, wcale nie trzeba ukończyć studia na kierunku Filologia Polska czy Filozofia. Choć faktycznie wiedza tam nabyta może się przydać, i zawsze czymś się zabłyśnie – nowomową, pięknymi zwrotami czy „malowniczymi”, poetyckimi porównaniami. Jednak nie są one aż tak bardzo istotne.
Zwięzłość tekstu
Najważniejsze, aby recenzja książki była zwięzła i przedstawiała naszą opinię. Warto się postarać być przynajmniej trochę obiektywnym (choć to niełatwe zadanie) i nie nadużywać pierwszej osoby w zdaniach. Ja uważam, według mnie, tak czuję, myślę itp. – takie rozpoczynanie poszczególnych akapitów nie jest wskazane. Po drugie, zanim przystąpi się do pisania, warto zrobić tzw. research i poszperać na temat autora – jego wcześniejszej twórczości, życia itp.
Te znalezione informacje warto umiejętnie wpleść w tekst. Recenzja nie musi być elaboratem ani analizą na wiele stron (500 słów w zupełności wystarczy). Piszmy o tym, co najbardziej istotne. Zachęćmy inny, aby po książkę sięgnęli bądź przekonująco im to odradźmy. Na wstępie można umieścić jakąś anegdotkę lub ciekawy cytat związany bezpośrednio z treścią powieści. W kolejnych akapitach przedstawmy, jakim stylem operuje pisarz, jakiej używa narracji. W przypadku książek historycznych i naukowych wspomnijmy natomiast o bibliografii, dodanych fotografiach i cytatach osób, którymi autor się inspirował. Mając do czynienia z opowieścią fantasy, nie zapomnijmy z kolei nadmienić o różnicach i podobieństwach do innych pozycji z tego gatunku.
Jeżeli jest mapa krainy, w której dzieje się akcja, napiszmy o tym. Co sądzimy o wykreowaniu świata przedstawionego, zbudowanym napięciu, atmosferze (klimacie) oraz sposobie naszkicowania bohaterów (typowych archetypów lub pogłębionych psychologicznie postaci, jakie znajdziemy np. w thrillerach) – to też będzie bardzo ważne. Uwaga! Starajmy się nie zdradzać żadnych fabularnych twistów, a już broń Boże tego, kto ginie i kto zabija. Teraz już mniej więcej wiemy jak napisać recenzję książki. O
Jakie informacje zawrzeć w recenzji?
Oczywiście fajnie, jeśli jeszcze umieścimy w niej inne informacje: liczbę stron z ilu jest złożona powieść, coś na temat projektu okładki czy opinie znanych krytyków. Summa summarum (tak, zwroty z języka łacińskiego jak najbardziej warto użyć) recenzja ma być naszą oceną, którą często umieszcza się w formie gwiazdki lub jako stopień szkolny, ewentualnie notę w zakresie od 0 do 10. Dobrze jednak, kiedy tego nie zrobimy. Dlaczego? Bo wtedy czytelnik/internauta sam musi się domyślić (odgadnąć), jaką daliśmy ocenę, ale wynikającą z kontekstu całej treści.
Cóż więcej w tej kwestii dodać… Nie pozostaje nam nic innego, jak po prostu pisać. Rozwijać się w tym. Tworzyć. Świetnym pomysłem będzie założenie strony na Facebooku lub bloga, gdzie będziemy publikować recenzje. Wiadomo, że nie od razu zamieści je znany portal w swoim dziale kultura, ale taki nieco mniej popularny, pokazujący pasję ludzi już tak (np. Altao.pl). Trzeba jednak zdobyć sporo doświadczenia i mieć trochę szczęścia, aby na pisaniu recenzji zacząć zarabiać.
